مركز پژوهشي شيمي جو، ازن و آلودگي هوا
ايستگاه ازن سنجي اصفهان 336 ايستگاه اندازه گيري ازن كلي (ازن استراتوسفري و تروپوسفري) در جهان است. اين ايستگاه از سال 1375 با نصب دستگاه ازن سنج اسپكتروفتومتر دابسون شمارة 109 رسماً كار خود را آغاز نمود.
اين مركز از لحاظ موقعيت جغرافيايي داراي مختصات 51 درجه و 40 دقيقه طول شرقي و 32 درجه و 37 دقيقه عرض شمالي و در ارتفاع 1550 متر بالاتر از سطح دريا قرار گرفته است كه در كيلومتر 12 جاده اصفهان – شيراز قرار دارد.
در اين ايستگاه مقدار ازن كلي جو به دو روش اندازه گيري مي شود: 1- اندازه گيري ازن در يك برش قائم جو ( Vertical Ozone ) كه به وسيلة دستگاهي به نام دستگاه الكتروشيميايي ازن سوند هر 15 روز يك بار انجام مي گيرد 2- اندازه گيري ازن كلي جو (Total Ozone) كه در گذشته توسط دستگاه اسپكتروفتومتر دابسون و از آوريل 2000 ميلادي تاكنون توسط دستگاه اسپكتروفتومتر بروئر انجام مي شود.
جايگاه سازماني اين واحد پژوهشي در سازمان هواشناسي كشور، اداره كل هواشناسي استان اصفهان مي باشد كه مجموعه اي از تجهيزات و ادوات منحصر به فرد در خاورميانه را در مركز ازن سنجي و جو بالاي اصفهان راه اندازي كرده است.
ايستگاههاي سنجش ازن در دنيا
دستگاه بروئر (Brewer) علاوه بر ازن كلي، موارد مهمي مانند غلظت كلي گازهاي دي اكسيد نيتروژن (ازت) و دي اكسيد گوگرد، تابش فرابنفش و نيز عمق اپتيكي آئروسل هاي دريافتي در سطح زمين را نيز اندازه گيري مي نمايد.
در توزيع عمودي ازن در جو با استفاده از دستگاه ازن سوند، مقادير دما، فشار، رطوبت و مقادير سمت و سرعت باد نيز بوسيله دستگاهي به نام راديوسوند و بالن تا ارتفاع حدود 35 كيلومتري از سطح زمين نيز تعيين مي گردد.
از فعاليت هاي ديگر اين مركز پژوهشي اندازه گيري و آناليز آب باران و تعيين تركيبات مختلف و درجه اسيديته آن و همچنين اندازه گيري پارامترهاي مختلف هواشناسي در سطح زمين مي باشد.
فعاليت هاي مركز ازن سنجي زير نظر سازمان هواشناسي جهاني در شبكه بين المللي ازن سنجي انجام مي گيرد.
اين ايستگاه اطلاعات خود را هر 2 ماه يك بار به مركز ازن و اشعة ماوراء بنفش جهاني در تورنتو كانادا ارسال مي دارد.
اهداف گروه پژوهشي شيمي جو، ازن و آلودگي هوا:
اندازه گيري و پايش وضعيت ازن كلي و سطوح فوقاني جو به طور روزانه
بررسي و تحقيق در رابطه با آستانه هاي خطر ازن در سطح زمين و انطباق آن با وضع موجود جو
پايش تابش فرابنفش و مطالعه تاثير آن بر انسان و محيط زيست
انجام تحقيقات در زمينه تاثير تغيير اقليم و افزايش عوامل آلاينده محيط زيست بر روي محيط زيست
مطالعه، بررسي و كاربست مدل هاي عددي براي شبيه سازي عددي رفتار آلاينده هاي جوي در شهرها و مناطق صنعتي
بررسي تاثير عناصر و پديده هاي هواشناسي بر شاخص كيفيت هوا (AQI)
انجام مطالعات زيست محيطي و هواشناسي در طرح هاي توسعه اي
بررسي و چگونگي طراحي شبكه و مكان يابي ايستگاههاي آلودگي هوا
ارائه راهكارهايي جهت كاهش آلاينده ها در جو
بررسي تاثير آلودگي هوا در بهداشت فردي و اجتماعي در استان
بررسي و شناخت اصول راهبردي در مديريت كنترل آلودگي هواي شهري
بررسي نوسانات ازن جوي در استراتوسفر و چگونگي تخريب لايه ازن توسط CFCs
تهيه برنامه هاي آموزشي جهت بالا بردن سطح آگاهي مردم در مورد خطرات تخريب لايه ازن
چگونگي ايجاد انگيزش و حمايت از گسترش مراكز تحقيقاتي شيمي جو، ازن و آلودگي هوا
بررسي الگوهاي هواشناسي جهت تعيين و شناخت سيستم هاي منطقه اي و اثر آنها بر ازن و آلودگي هوا
همكاري فعال در برگزاري دوره هاي آموزشي مرتبط با شيمي جو، ازن و آلودگي هوا
بررسي اسناد ملي و بين المللي و ارائه نقطه نظرهاي كارشناسي در ارتباط با شيمي جو، ازن و آلودگي هوا
حضور فعال در سمينارها و همايش هاي بين المللي با ارائه مقالات و سخنراني
برقراري ارتباط موثر و قوي با سازمان هاي ملي و بين المللي جهت انتقال دانش و فن آوري
همكاري در تدوين منابع علمي و نيز تدريس دروس مرتبط با شيمي جو، ازن و آلودگي هوا
اندازه گيري و پايش وضعيت آلودگي سطح زمين به طور روزانه
وظايف گروه پژوهشي شيمي جو، ازن و آلودگي هوا
- اندازه گيري مقادير ازن كلي، تابش فرابنفش، دي اكسيد نيتروژن و دي اكسيد گوگرد و عمق اپتيكي آئروسل ها.
- تست ماهيانه دستگاه فتواسپكترومتر بروئر.
- تهيه پيل الكتروشيميايي دو بار در ماه به منظور اندازه گيري توزيع ازن در نمايه قائم جو.
- اندازه گيري توزيع ازن در نمايه قائم جو به روش شيميايي.
اندازه گيري و پايش وضعيت آلودگي سطح زمين به طور روزانه در ايستگاه مجموعه اداري غدير
- ارسال داده هاي ازن و تابش فرابنفش تحت فرمت ويژه به مركز جهاني گردآوري داده هاي تابش فرابنفش و ازن WOUDC.
- پردازش و تحليل داده ها شامل پردازش آماري، رسم گراف و نمودار.
- تهيه بروشور، ماهنامه ، فصلنامه و نشريات مرتبط.
- بارگذاري صفحات web.
- ارائه توضيحات در زمينه روشهاي اندازه گيري پارامترهاي مختلف هواشناسي، سنجش ازن و آلاينده هاي جوي و... به بازديدكنندگان دانشگاه ها، مؤسسات و مراكز علمي ذيربط.
- ارائه مقالات در بولتن علمي اداره كل و ارسال مقالاتي به نشريات علمي - پژوهشي و علمي – ترويجي.
- اطلاع رساني كيفيت هوا به عموم از طرِيق اينترنت به صورت هفتگي.
- انتشار فصل نامه تحليل كيفيت هواي شهر اصفهان.
- برگزاري نشست ها و جلساتي بين اعضاء گروه و همچنين برگزاري نشست هاي مشترك بين سه گروه پژوهشي جهت تبادل اطلاعات و بررسي مسائل پژوهشي مشترك بين اعضاء گروهها.
- برگزاري نشست هاي كارگروه بلاياي جوي و اقليمي با حضور نمايندگان دستگاههاي مختلف استاني.
- شركت در نشست هاي مختلف استاني و كشوري از جمله كارگروه زيست محيط مشورتي استان.
- ارائه مقاله در سمينارها و كنفرانس هاي داخلي و بين المللي.
- همكاري در برگزاري كارگاه و نمايشگاه هاي مرتبط.
- مشاوره و راهنمايي پايان نامه هاي مرتبط.
-اجراي پروژه هاي پژوهشي مرتبط.
ضرورت وجود مركز پژوهشي شيمي جو، ازن و آلودگي هوا
از جمله چالش هايي كه امروزه انسان با آن مواجه است، كاهش غلظت لايه ازن مي باشد. نقش محافظ لايه ازن در جو به اندازه اي مهم است كه دانشمندان معتقدند حيات درخشكي بدون آن تكامل نمي يافت و نمي توانست امروزه وجود داشته باشد.
بر اساس گزارش هاي علمي موسسات بين المللي در 3 دهه اخير تغيير درصد تركيبات O3، No2، So2، Co2، Ch4، Co گازهاي جزئي جوي و تركيبات هيدروكربن ها موجب تغييرات آب و هوايي و گرمايش زمين و در نهايت تغيير اقليم در مناطق مختلف كره زمين شده است. براي مثال كاهش 10 درصدي ضخامت لايه ازن بسته به فرآيند بيولوژيكي مورد نظر مي تواند به افزايشي تا ميزان 20-15 درصد در تابش فرابنفش منجر شود كه موجب افزايش واكنش هاي فتوشيميايي در جو شده و علاوه بر تبديل آلاينده هاي اوليه به ثانويه، باعث تغييرات گازهاي جزئي فوق الذكر نيز مي شود. چنين تغييراتي در شيمي جو مي تواند باعث بيماريهاي پوستي (مانند سرطان پوست)، چشمي (مانند آب مرواريد چشم)، تخريب ژنتيكي DNA، پيري زودرس و.. در انسان شود. در مرحله دوم باعث ايجاد آلودگي در محيط زيست در بخش هاي مختلف زنده و غير زنده اكوسيستم ها خواهد شد كه اين تاثير به صورت بلندمدت دوام داشته و ضمن تهديد محيط زيست، خسارت هاي جبران ناپذيري بر انسان وارد مي كند. علاوه بر اينها آلاينده هاي جوي و باران هاي اسيدي تاثير مخربي بر سازه ها و ابنيه تاريخي و استحكام فراورده هاي صنعتي دارد. لذا با هدف حفاظت از منابع ملي و ايجاد امنيت زيست محيطي براي انسان ها لازم است تا موضوع پايش و مطالعه وضعيت تركيبات شيمي جو، ضخامت لايه ازن و در نهايت آلودگي محيط زيست به طور مستمر و دقيق انجام پذيرد. لذا تحقيق، پژوهش و شناخت مسائل و مشكلات در اين زمينه در قالب مركز پژوهشي شيمي جو، ازن و آلودگي هوا مي تواند راهگشا باشد.
|